Inhoud
Monografieën
De vraag hoe de hoofdverantwoordelijke
van een
monografisch document kan
geïdentificeerd
worden, kan beantwoord worden aan de
hand van
de algemene
richtlijnen.
Monografische documenten kunnen immers
1 of
meerdere werken (in dit geval teksten)
bevatten die elk 1 of meerdere
creators (voor
teksten zijn dat auteurs)
kunnen
hebben. Afhankelijk van de situatie,
kan er
wel of niet een naam in tag 100/110
worden
geregistreerd.
Personen/corporaties die
verantwoordelijk zijn
voor de expressie (editors, vertalers,
auteurs
van ondersteunende teksten) worden
steeds in
tags 700/710 geregistreerd.
Beperkt meerdelige
publicaties
De regels voor beperkt meerdelige
publicaties
komen grotendeels overeen met die van
monografieën. Een aandachtspunt is de
aanpak
van koepelbeschrijvingen en
deelbeschrijvingen:
In de koepelbeschrijving, die de
gehele
publicatie beschrijft, moet de vraag
naar de
hoofdverantwoordelijke beantwoord
worden voor
dat geheel:
- Is één auteur
hoofdverantwoordelijke voor
de inhoud van elk van de delen,
dan is
hij/zij dat ook voor het
geheel.
- Zijn de hoofdverantwoordelijken
andere
personen of corporaties per deel,
dan kan
er voor het geheel geen
hoofdverantwoordelijke worden
aangeduid en
worden alle namen dus in 700/710
geregistreerd.
- Zijn verschillende auteurs samen
verantwoordelijk voor de inhoud
van alle
delen zonder verdere aanduiding
van een
hoofdverantwoordelijke, dan wordt
de
eerste naam in tag 100/110
geregistreerd.
Als de afzonderlijke delen van een
beperkt
meerdelige publicatie elk afzonderlijk
in deelbeschrijvingen worden
beschreven,
dan wordt de vraag naar de
hoofdverantwoordelijke vanzelfsprekend
enkel
op basis van de gegevens in het
betrokken deel
beantwoord.
Artikels en Hoofdstukken
Voor tijdschriftartikels en
boekhoofdstukken is
de zoektocht naar de
hoofdverantwoordelijke
meestal vrij eenvoudig:
- Wordt er slechts 1 persoon of
corporatie
vermeld, dan is dat de
hoofdverantwoordelijke.
- Worden er meerdere auteurs
vermeld, dan
kijk je eerst of 1 van hen wordt
aangeduid
als verantwoordelijke. Opgelet:
bij
artikels in wetenschappelijke
tijdschriften wordt vaak aangeduid
wie
gecontacteerd moet worden voor
vragen.
Deze aanduiding wordt niet in
rekening
genomen.
- Als er geen duidelijke aanduiding
is,
wordt de eerstgenoemde auteur als
hoofdverantwoordelijke in tag 100
geregistreerd.
Congresbundels
Congresbundels zijn per definitie
samenstellingen van werken van
verschillende
creators en dus kan er geen
hoofdverantwoordelijke voor het geheel
worden
aangeduid. Ook editors en
samenstellers worden
in tag 700 geregistreerd.
Gedrukte muziek
(partituren)
Wanneer een partituur enkel
muzieknotatie
bevat, dan volgen we voor dit
documenttype de algemene richtlijnen
en zijn
partituren als monografieën te
beschouwen met
dit verschil dat de rol van creator nu
niet
door auteurs maar door componisten
wordt
ingevuld. Dezelfde vragen moeten
beantwoord
worden: bevat het document één of
meerdere
werken van één of meerdere
auteurs?
Een bijzonder aandachtspunt hier
zijn muziekstukken die
muzieknotatie combineren
met tekst. In de klassieke
muziek gaat
het dan om opera's, koorwerken,
liederen en
andere muziekvormen, in de populaire
muziek om
songs. Het volledige werk is dus een
combinatie van bijdragen van mogelijk
verschillende creators: componist,
librettist,
een dichter of tekstschrijver. In die
gevallen
wordt de componist steeds als
hoofdverantwoordelijke
beschouwd.
Een tweede aandachtspunt zijn bewerkingen
van muziekstukken. Hier moet
een
onderscheid gemaakt worden tussen twee
types
bewerkingen:
- Arrangementen die het werk niet
wezenlijk
veranderen: het gaat dan meestal
om
arrangementen die het mogelijk
maken om
het stuk op andere instrumtenten
uit te
voeren waarbij melodie en stijl
vaak juist
zoveel mogelijk bewaard worden. In
dat
geval blijft de componist van het
originele stuk de
hoofdverantwoordelijke.
- Bewerkingen die het muziekstuk
wezenlijk
veranderen: arrangementen waarbij
nieuw
materiaal wordt opgenomen,
paraphrases van
verschillende werken of de stijl
van een
componist, variaties op een
bestaand werk,
... Voor dergelijke composities
wordt de
componist van de bewerking als
hoofdverantwoordelijke
geregistreerd.
Muziekopnames
Voor muziekopnames gelden dezelfde
regels als
voor gedrukte muziek en worden de
componisten
dus als de hoofdverantwoordelijken
voor de
inhoud beschouwd. De uitvoerders
(dirigenten,
muzikanten, zangers, ...) zijn contributors die bijdragen tot
de
verwezenlijking van het werk in een
expressie
en worden dus steeds in tags 700/710
geregistreerd.
Er is hierop een uitzondering:
wanneer
de uitvoerder(s) door improvisatie tijdens de
uitvoering het gespeelde werk
wezenlijk veranderen of er nieuw
materiaal aan
toevoegen, wordt door de expressie van
het
originele werk een nieuw werk
gecreëerd en
worden de uitvoerder(s) als
hoofdverantwoordelijke voor dit nieuwe
werk
beschouwd.
Film
In de beschrijvingen van (speel)films
wordt nooit een tag 100/110 met een
hoofdverantwoordelijke voor de
inhoud
geregistreerd. Films zijn
werken die een
samenwerking veronderstellen van vele
verschillende creators: scenaristen,
regisseurs, producenten, acteurs ...
Deze
worden allen in tag 700/710
geregistreerd.
Theses
Bij theses worden enkel de personen
die
de thesis schreven als creators
beschouwd:
- Als een thesis door 1 student werd
geschreven is deze persoon
natuurlijk de
hoofdverantwoordelijke en wordt de
naam geregistreerd in tag
100.
- Als een thesis door meerdere
studenten samen werd geschreven,
dan wordt - in overeenstemming met
de algemene richtlijn - de
eerstgenoemde als
hoofdverantwoordelijke
beschouwd.
De auteurs van een thesis krijgen in
het $$e de specifieke rolaanduiding dissertant.
Promotoren, co-promoteren, begeleiders
en andere betrokkenen en de
onderwijseenheid waar de thesis
verdedigd werd, worden geregistreerd
in tags 700/710.
Seriële publicaties
In beschrijvingen van seriële
publicaties zal je slechts zeer
zelden
een tag 100/110 of 700/710 aantreffen. Een
persoon of corporatie kan immers enkel
als creator beschouwd worden als die
persoon of corporatie verantwoordelijk
is voor de inhoud van de publicatie
als geheel (en niet voor bepaalde
delen). Aanduidingen die hierop kunnen
wijzen zijn:
- De aanwezigheid van de naam van de
persoon of corporatie in de
titel
- De persoon of corporatie is
(inhoudelijk!) uitgever/editor van
het tijdschrift als geheel
- De publicatie bestaat volledig uit
persoonlijke opinies van 1
individu
Andere documenttypes
Voor de meeste andere documenttypes kan
de vraag naar de
(hoofd)verantwoordelijke voor de
inhoud beantwoord worden door de
algemene richtlijnen toe te passen op
de concrete context van dat
documenttype. Vragen kunnen altijd
gesteld worden via de LIBISnet-helpdesk.
Op basis van die vragen zal de
documentatie ook verder worden
verfijnd en aangevuld.
Colofon
Laatst gewijzigd op 3.02.2022